Herinneringsmonument
| Herinner je de namen, dan leven zij voort….. Gedenk de bewoners van huizen van de Coöperatieve Woningvereniging Samenwerking die tijdens de Tweede Wereldoorlog slachtoffer werden van het naziregime. Omgekomen als gevolg van oorlogshandelingen, door zelf een einde aan hun leven te maken of omdat ze in het verzet zaten. Maar de meeste slachtoffers werden gedeporteerd en vermoord omdat ze Jood waren. Gedenk. |
Dit is de toelichtende tekst van het Herinneringsmonument Samenwerking 1940-1945 aan de Gerard Terborgstraat 44-46 dat op 30 juni 2017 is onthuld. Het monument is een ontwerp van Victor Levie die eerder de herinneringszegel Westerbork 1942-1992 ontwierp. Ook de Chapel Ardente in de Hollandsche Schouwburg (1993), ‘Tekens in Westerbork’ (2001), het monument ‘Niet meer ‘Nooit weer’ (2001) in Zeist en het Nederlands Paviljoen in Auschwitz (2005) zijn van zijn hand. In 2012 was hij verantwoordelijk voor het ontwerp van ‘In Memoriam’ in het Stadsarchief Amsterdam.
Een comité bestaande uit vier bewoners heeft begin 2015 het initiatief genomen om meer zicht te krijgen op bewoners van huizen van Samenwerking, die in de tweede wereldoorlog slachtoffer zijn geworden van het naziregime.
De criteria voor plaatsing op de lijst waren:
- bewoner van een huis van Samenwerking;
- het gaat om alle slachtoffers, dus ook mensen die woonachtig waren in een woning van Samenwerking en die zelfmoord pleegden;
- wat betreft de Joodse slachtoffers is uitgegaan van de gegevens van Joods Digitaal Monument;
- anderen, zoals bv. verzetsmensen die om het leven zijn gekomen of gebracht.
De samenstelling van de lijst met 169 namen is als volgt tot stand gekomen:
- Namen, geboorte- en sterfdata, en woonadres ten tijde van de oorlog van slachtoffers zijn opgespoord en gecheckt in Joods Digitaal Monument.
- Door een oproep aan huidige leden/bewoners van Samenwerking zijn andere slachtoffers zoals onderduikers, die slachtoffer zijn geworden, opgespoord.
- Door bronnen als kranten (via delpher.nl) en bestaande lijsten van geëxecuteerde verzetsstrijders zijn namen van enkele verzetsstrijders, die omgekomen zijn en bij Samenwerking woonachtig waren, opgedoken.
Ook zijn de volgende bronnen geraadpleegd om de lijst aan te vullen, te checken of ontbrekende gegevens te achterhalen:
- stadsarchief Amsterdam (T.v.d.Jagt),
- Oorlogsnazorg Rode Kruis (Raymund Schütz),
- archief Coöperatieve Woningvereniging Samenwerking.
Tenslotte is de namenlijst gecheckt door het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Dit om te voorkomen dat er foute namen op het monument terecht komen.
De namenlijst kunt u hier downloaden.
Indien u namen mist of fouten ontdekt op de namenlijst stuurt u dan een mailtje naar info@samenwerking.org
De tekst van de speech van de heer Capel, stadsdeelvoorzitter Zuid, kunt u hier downloaden.
De planten, die voor het monument staan, zijn uitgezocht door hovenier Evelien Jansen.
Zij heeft ze gekozen op hun betekenis in het kader van het joodse geloof. De namen van de planten en de betekenis vindt u hieronder.
- Bijvoet of Alsem, de plant smaakt bitter, staat voor bittere tijden.
- Distel, staat voor de gevolgen van verwoesting, nalatigheid en verval.
- Papaver- klaproos, vergankelijkheid van het aardse bestaan.
- Duizendblad, houdt boze machten buiten de deur.
